سرآغازهای هشتگانه در منطق: پژوهشی تاریخی

منطق پژوهی در ایران معاصر از فقر مطالعه ی تاریخی رنج می برد. فقدان تاریخ منطق دوره ی اسلامی برجسته ترین نشانه ی این فقر است. نگارش چنین تاریخی را باید از بررسی روند دگردیسی مدخل فرفوریوس آغازید. آموزه های این کتاب در دوره ی اسلامی نه تنها تغییر کارکرد دادند، بلکه هم گسترش یافتند و هم ژرفا پیدا کردند. گسترش آن را در دو محور به خوبی می توان رصد کرد: 1. افزوده شدن سرآغازهای هشت گانه، 2. افزوده شدن پیش نیازهای فهم کلّی های پنج گانه. جستار فرارو، با کران مند ساختن خود به چهار منطق دان، یعنی فارابی، ابن سینا، ابن طیّب، و رازی، بر محور نخست انگشت می نهد: پس زمینه ی تاریخی آن را بازمی جوید، پرسمان هایی که در پیرامون آن روییده اند را برمی رسد و تلاش هایی که برای فروگشودن این پرسمان ها صورت پذیرفته اند را بازمی نمایاند.